اولين بت پرست و ريشه بت پرستي!

اراء و أقوال مختلفي در مورد بت پرستي و آغاز آن بر روي زمين و يا در ميان اعراب وجود دارد.

أقوالي كه با كمي تأمل، تضاد ظاهري موجود در ميانشان مرتفع شده و أغلب قابل پذيرش ميباشند.

دانستن اين موضوع ، زماني اهميت پيدا ميكند كه متوجه شويم رسول مكرم اسلام با آييني بس 

 كهن و ريشه دار در بشريت به معارضه و مبارزه برخواستند. 

آييني به قدمت عمر بشر ، با پيرواني متعصب و معتقد كه حاظر به ترك آن به هيچ قيمتي نبودند. 

در چنين زماني و در ميان چنان مردمي با آن طرز تفكر، و با بتاني كه از شمارش خارج بودند، پيغمبري مبعوث ميشود از جنس رحمت و با خلق عظيم خود ديني را تبليغ ميكند با يك خدا.

و رواج اين دين در ميان آن قوم، خود معجزه اي است دال بر حقانيت اسلام.

١- پسران شيث پسر هابيل، پس از رحلت حضرت آدم به زيارت پيكر او در هند ودر غاري در كوهي كه اول بار بر آن فرود آمده بود ميرفتند و آن را تكريم و تعظيم ميكردند. 

آن كوه نوذ نام داشت وآباد ترين كوه بر روي زمين بود.

فرزندان قابيل كه بهره اي از اين زيارت نداشتند به پيشنهاد يكي از فرزندان قابيل، بتي را تراشيده و شروع به تكريم و تعظيم آن كردند و اين اولين بتي بود كه پرستيده شد!

٢- زماني پنج تن از بزرگان وصالحان نوادگان آدم در يك ماه از دنيا رفتند، مردم آن زمان در غم از دست دادن آنها به سوگ نشسته وبسيار گريستند.

به دليل سوگواري بسيار مردم آن زمان بر ايشان، يكي از پسران قابيل پيشنهاد ساخت پنج پيكره به شكل آن پنج تن را داد تا مردم آن پيكره ها را به ياد بزرگانشان تعظيم و تكريم كنند.

پس پنج پيكره ساخت و در جاي بلندي نصب كرد.

قرآن كريم در دو آيه زير از اين پنج بت نام برده و آنها را معرفي ميكند:

وَقَالُوا لَا تَذَرُنَّ آلِهَتَكُمْ وَلَا تَذَرُنَّ وَدًّا وَلَا سُوَاعًا وَلَا يَغُوثَ وَيَعُوقَ وَنَسْرًا [نوح 23]

مردم براي ديدار پيكره ها و تعظيم و تكريم آنها ميآمدند نه به قصد پرستش، تا تمام شدن نسل اول.

چون نسل دوم روي كار آمد، اين نحوه بزرگداشت بيش از نسل اول عمل شد، و چون نوبت به نسل سوم رسيد، معتقد شدند كه تكريم و تعظيم اين پيكره ها از سوي اجدادشان به جهت اميد به شفاعت اين مجسمه ها در نزد پروردگار بوده است.

 و اينگونه بود كه بت پرستي روز به روز رواج بيشتري پيدا كرد!

تا زمان حضرت نوح اين بتان پرستش ميشدند و پس از طوفان نوح ، طوفان بتان را به ساحل جدّه آورده، ساليان دراز در زير خاك مدفون بودند.

٣- سالها پيش از ظهور اسلام حاكم و پرده دار مكه، عمرو بن لحي به سفارش وراهنمايي يكي از جنيان، پنج بت بزرگ را، از زير خاك بيرون كشيده وهر كدام را به قبيله اي قبلايل عرب داد تا محافظ و پرده دار آن باشند و عرب شروع به تعظيم و پرستش آنها كردند.

٤- عمرو بن لحي حاكم و پرده دار وقت مكه، به مرض سختي دچار شد و براي درمان خود به چشمه آب گرمي در شام رفت، در آنجا مردماني را ديد كه بتاني را به طلب باران وچيرگي بر دشمن پرستش ميكردند.

عمرو از آنان بتاني را براي نصب در مكه درخواست كرد و از آن پس مردم مكه شروع به بت پرستي كردند.

٥- پسران اسماعيل نبي، موحداني بودند كه پس از انجام مراسم حج، به جهت تكريم و تعظيم حرم و دلبستگي به آن، سنگي از سنگهاي حرم را با خود به همراه ميبردند.

پس هرجا وارد ميشدند به ياد حرم وخانه خدا، برگرد آن سنگ طواف ميكردند، با گذشت زمان، رفته رفته به پرستش اين سنگها روي آورده و شروع به بت پرستي كردند!

اگر آن سنگها به شكل انسان بودند، آنها را اصنام ميخواندند و در غير اينصورت، به آنها انصاب ميگفتند.

بعضي از اعراب با ورود به هر منزل گاه چهار سنگ را انتخاب كرده، آنكه از همه زيباتر بود را به عنوان بت و سه سنگ ديگر را پايه هايي براي ديگ غذاي خود قرار ميدادند و چون قصد خروج از آن منزلگاه را داشتند، هرچهار سنگ را رها كرده و در استراحتگاه بعدي همين كار را تكرار ميكردند!

پرستش بت به همراه برخي از آداب و رسوم آيين ابراهيم مانند طواف بر گرد كعبه و حج و عمره و وقوف در عرفات و قرباني و ... در ميان اعراب باقي ماند تا زمان ظهور اسلام.

٦- مردي در عرب به نام اساف به نائله عشق ميورزيد، پس به مكه به قصد انجام حج وارد شدند، در اثناء حج وارد خانه كعبه شده و مرتكب گناهي شدند كه به سبب آن مسخ شدند. 

پس صبحگاه آنان را از خانه كعبه خارج كرده و در نزديگي خانه قرار دادند، تا باعث عبرت مردم  گردند، اما با مرور زمان، اين اجساد مسخ شده، به همراه كعبه مورد طواف قرار گرفتند و مردم رفته رفته شروع به پرستش آنها كردند!

برگرفته از كتاب الأصنام نوشته هشام بن محمد كلبي متولد قرن دوم و متوفاي سال ٢٠٤ هجري - اولين ومهمترين كتاب پس از ظهور اسلام، در توصيف اصنام زمان جاهليت.

سيد محمد علوي

١٨ ربيع الثاني ١٤٣٩ هجري