لات و منات وعزى، دختران خدا!

قريش لات و منات و عزى را غرانيق عالم بالا (پرندگان سياه يا سفيد) ميدانستند و به ياري و شفاعت ايشان اميد واعتقاد داشتند.

قرآن درباره اين بتها ميفرمايد:

أَفَرَأَيْتُمُ اللَّاتَ وَالْعُزَّىٰ 

وَمَنَاةَ الثَّالِثَةَ الْأُخْرَىٰ 

أَلَكُمُ الذَّكَرُ وَلَهُ الْأُنْثَىٰ 

تِلْكَ إِذًا قِسْمَةٌ ضِيزَىٰ [النجم 22]

منات

قديمي ترين بتي كه عرب ميپرستيد منات نام داشت و ودر سرزميني ميان مكه و مدينه نصب شده بود. بتي كه اوس و خزرج بيش از ديگران آن را تعظيم و تكريم ميكردند تا جايي كه بعد از انجام مراسم حجشان ، حلق نميكردند مگر در كنار بت منات.

منات به دستور پيامبر مكرم اسلام و به دست حضرت علي ع نابود شد. از جمله وسايلي كه متعلق به اين بت بود دو شمشير بود كه پيامبر هر دو را به علي ع بخشيدند.

لات

بتي نصب شده در طائف كه مدتي بعد از منات به پرستش گرفته شد.

لات سنگي چهارگوش بود كه قبل از پرستش، يهود بر روي آن سبوس ميكوبيدند.

عزى

بعد از منات و لات عرب عزى را براي پرستش انتخاب كرد، بزرگترين و با ارزش ترين بت زمان جاهليت.

عزى كشتارگاهي داشت مخصوص قرباني كردن و مانند كعبه طواف ميشد!

هبل

يكي از مهمترين بتهاي عرب كه درون كعبه نصب شده بود هبل نام داشت.

بتي از عقيق سرخ به شكل انسان كه دست راستش هنگام پايين آوردن از كشتي، شكسته شده بود و قريش براي او دستي از طلا ساخته بود

در مقابل هبل، هفت تير قرار داشت كه هر كدام به نامي نامگذاري شده بودند، و عرب در زمان نياز به قرعه به اين هفت تير قرعه ميزدند، مثلاً هرگاه در پاكي و ناپاكي كسي شك ميكردند نخست به هبل هديه اي تقديم ميكرد و سپس با تيرها، فال ميزدند و در صورت افتادن قرعه به ناپاكي فرزند را از خود طرد ميكردند!

يا اگر قصد جنگ يا سفري مهم داشتند به سراغ هبل رفته و با تيرها فال ميگرفتند.

افسانه غرانيق!

در رابطه با آيات فوق روايتي در نزد اهل سنت وجود دارد كه شيعه از آن به افسانه غرانيق ياد كرده ومنكر صحت آن شده اند.

اما ريشه اين داستان دروغ، به تلبيه اي برميگردد كه بت پرستان قريش در هنگام حج گذاردن، انجام ميدادند:

واللات والعزى

ومناة الثالثة الأخرى

فإنهنّ الغرانيق العلى

وإنّ شفاعتهنّ لترجى.

در مقابل خداوند متعال در قرآن كريم در پاسخ به اين تلبيه و ظاهراً بر وزن آن ، آيات ذيل را نازل فرمودند:

أَفَرَأَيْتُمُ اللَّاتَ وَالْعُزَّىٰ 

وَمَنَاةَ الثَّالِثَةَ الْأُخْرَىٰ 

أَلَكُمُ الذَّكَرُ وَلَهُ الْأُنْثَىٰ 

تِلْكَ إِذًا قِسْمَةٌ ضِيزَىٰ [النجم 22]

آياتي كه يكي از روات اهل سنت به نام محمد بن عمر واقدي، روايت كرده كه در هنگام نازل شدن اين آيات، شيطان عبارت تلبيه فوق را به جاي آيات الهي، به عنوان وحي به حضرت محمد ص القاء كرده به طوري كه رسول الله ص تا مدتي بعد، متوجه اين اشتباه نشده، تا زماني كه جبرئيل از حضرتش درخواست تكرار آيات نازل شده را ميكند و بعد از خواندن آن عبارات شيطاني، جبرئيل حضرت رسول را متوجه ميسازد كه اين عبارات نه از طرف او بلكه از جانب شيطان به عنوان وحي به ايشان القاء شده است!

روايتي كه با بسياري از دلايل عقلي و نقلي در تعارض وتضاد بوده و باعث وهن به رسالت و نبوت و بي ارزش شدن آن ميباشد

نعوذ بالله من هذه الأكاذيب.

برگرفته از كتاب الأصنام نوشته هشام بن محمد كلبي متولد قرن دوم و متوفاي سال ٢٠٤ هجري - اولين ومهمترين كتاب پس از ظهور اسلام، در توصيف اصنام زمان جاهليت.

سيد محمد علوي

١٨ ربيع الثاني ١٤٣٩ هجري